Het vogelaarsjargon
Begrippen

• Adult: Met adult bedoelt men een volwassen vogel;
• Gular Pouch: Deze ingewikkelde woordencombinatie gaat over de hoek van de keelzak bij aalscholvers. Deze hoek wordt gebruikt om carbo & sinensis aalscholvers uit elkaar te houden;
• Bidden: Op dezelfde plaats in de lucht blijven hangen door middel van snelle vleugelslagen;
• Blocker: Een soort op je lijst die weinig andere vogelaars hebben gezien. Hierdoor wordt het voor anderen moeilijker om je in te halen of voorbij te streven op de lijst;
• Bosjes kloppen: Het systematisch doorzoeken van bosjes en struiken met als doel een bijzondere vogel te vinden. De beste tijd om dit te doen is tijdens de trek;
• CDNA: Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna. Beoordeelt en archiveert alle waarnemingen van zeldzame vogels in Nederland;
• CSNA: Commissie Systematiek Nederlandse Avifauna. Besluit wat vogelaars wel en niet op hun lijst kunnen zetten;
• Claimen: Je kunt een vogel/waarneming ‘claimen’ wanneer je de eerste bent die de vogel op die specifieke coördinaten ontdekt;
• DB/DBA: Dutch Birding – Dutch Birding Association. Stichting die het stimuleren van het bestuderen van in het wild levende vogels en het documenteren van bijzondere waarnemingen bevordert. Bovendien houdt het Nederlandse vogelaars op de hoogte van recente waarnemingen;
• Digiscopen: Het fotograferen via een telescoop;
• Dippen: Het niet waarnemen van een (zeldzame) vogel terwijl men juist voor die vogel is vertrokken;
• Escape: Niet-wilde vogels die zijn ontsnapt en dus niet tellen voor de lijst. Vooral eenden en ganzen ontsnappen met enige regelmaat. Maar ook pelikanen, flamingo’s en uilen ontsnappen regelmatig. Ze zijn meestal te herkennen aan ring, wing clip en/of gedrag. Maar ook vogels die ongeringd en/of schuw zijn kunnen worden bestempeld als escape;
• Gonyshoek: Ook wel de nok genoemd. Dit is de hoek in de ondersnavel nabij de punt van een snavel (vooral bij meeuwen goed zichtbaar);
• Hapax: Een goede soort die je pas één keer gezien hebt. Hapax wegwerken is een goede soort voor de tweede keer zien.
  
• Horen=scoren: Deze uitspraak refereert naar een waarneming van een nieuw soort dat enkel via geluid wordt waargenomen. Zo kun je een soort op je levenslijst hebben die je nooit hebt gezien. Dit is vaak het geval bij nachtvogels. De meeste vogelaars willen de vogel echter zien;
• Indiensoort: Bepaalde soorten moeten worden ingediend bij het CDNA. Het CDNA beslist vervolgens of de waarneming wordt goedgekeurd;
• Jizz: Verbastering van de afkorting: General Impression of Size and Shape. Na veel uren in het veld heb je bij veel soorten een algemene indruk van de houding en het gedrag. Als je in een seconde tijd een Merel langs ziet vliegen, weet je dat het een Merel is omdat je de manier van vliegen herkent. Jizz is vooral bruikbaar om te bepalen welke soorten het niet zijn. Voor de daadwerkelijke determinatie kun je beter harde kenmerken gebruiken.
• Juveniel: Een vogel is juveniel in het eerste kleed waarin hij vliegvlug wordt. Aan het begin van de volgende rui is het geen juveniel meer;
  
• Kj:Kalenderjaar. Een vogel die in 2010 uit het ei gekropen is, is t/m 31 december 2010 een 1kj. In 2011 wordt het automatisch een 2kj.
• Leucisme: Gebrek aan pigment. Dit resulteert in witte onderdelen op een vogel;
• Lifer: Een lifer is een vogel die je nog nooit eerder hebt gezien of gehoord;
• Lijst: Hiermee wordt de totale lijst van waargenomen vogels bedoeld. Er bestaan echter meerdere ‘lijsten’. De meeste vogelaars zullen hiermee duiden op hun Nederlandse lijst maar het kan ook zijn dat ze hun WP (zie hieronder) of regio lijst bedoelen;
• Melanisme: Teveel aan donkere pigmenten (soms zelfs zwart);
• Ringtail: Andere benaming voor vrouw of 1kj blauwe kiekendief;
• Schaamsoort: Een vogel waarvoor de waarnemer niet geheel afhankelijk is van geluk maar nog steeds niet is gezien. Het kan zijn dat de waarnemer er nog geen moeite voor heeft gedaan of dat de vogel een paar keer is gedipt. Van schaamsoorten is eigenlijk alleen sprake wanneer de waarnemer al een geruime tijd vogels kijkt;
• Stringen: Een soort aan je lijst toevoegen die je niet hebt gezien of gehoord. Dit gebeurt zowel bewust als onbewust;
• Taxon: Ondersoort of andere groep. Meervoud is taxa;
• Ticken: Het zien van een, van tevoren, beoogde soort. Zie ook twitchen;
  
• Trektellen: Het tellen en noteren van vogels die migreren tijdens het voor- of najaar;
• Twitch: Je maakt een twitch wanneer je voor een specifieke/nieuwe soort een rit maakt en deze vervolgens ziet en/of hoort;
• Twitcher: Iemand die lange afstanden aflegt om een (nieuwe) zeldzame vogel te zien;
• WP: Staat voor Western Paleartic en is de zoografische regio die Europa, Noord-Afrika ten noorden van de Sahara, vaak het gehele Arabische Schiereiland, en Azie en zuidelijk tot Pakistan, de Himalaya’s en Centraal-China omvat. Het wordt aan de oostkant begrenst door het Oeralgebergte. (info);
• Zeetrektellen: Met de kijker of telescoop een lange tijd over de zee kijken en de soorten tellen die langsvliegen en ter plaatse zijn.
  

Bovenstaande lijst is samengesteld door Timo Roeke